มนุษย์ทุกคนบนโลกใบนี้ล้วนเคยพบเจอกับพิษไข้แห่ง ราคะ โทสะ โมหะ มากบ้างน้อยบ้างแตกต่างกันไป ซึ่งโดยรวมแล้วสิ่งเหล่านี้เรียกว่า “ความทุกข์” พิษแห่งทุกข์รุมเร้าให้บุคคลผู้นั้นรุ่มร้อน กระสับกระส่าย ทุกข์ระทม แผดเผาจิตใจเขาอยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน พระผู้มีพระภาคทรงบอกทางที่จะออกจากความทุกข์ทั้งหลายเหล่านั้น เปรียบเหมือนแจกจ่ายยาแก้ความทุกข์ให้เหล่าสรรพสัตว์…
นิทานเรื่อง “ใบสั่งยา”
ชายผู้หนึ่งไม่สบายจึงไปหาหมอ หมอตรวจอาการแล้วเขียนใบสั่งยาให้ ชายผู้นี้มีความเชื่อถือและศรัทธาต่อหมอคนนี้มาก เมื่อกลับไปบ้านแล้ว จึงนำเอารูปถ่ายหรือรูปปั้นของหมอไปตั้งไว้ในห้องสวดมนต์
จากนั้นจึงก้มลงกราบรูปนั้น 3 ครั้ง พร้อมกับบูชาด้วย ดอกไม้ ธูป เทียน แล้วเอาใบสั่งยาที่หมอให้ไว้ออกมาท่องอย่างตั้งใจว่า “สองเม็ดตอนเช้า สองเม็ดตอนบ่าย สองเม็ดตอนเย็น” เขาเฝ้าแต่ท่องดังนี้ซ้ำแล้วซ้ำเล่า เพราะมีความเลื่อมใสในตัวหมออย่างแรงกล้า
แต่ใบสั่งยานั้นก็ไม่ช่วยอะไรเขาได้เลย ชายผู้นี้คิดว่าเขาควรรู้เรื่องในใบสั่งยาให้มากกว่าเดิม จึงกลับไปหาหมออีกครั้ง แล้วถามว่า “ทำไมคุณหมอจึงสั่งยาอย่างนี้ให้ผมเล่าครับ แล้วมันจะช่วยอะไรได้บ้าง” หมอเป็นคนฉลาดจึงอธิบายว่า “ฟังนะ คุณเป็นโรคนี้ ซึ่งเกิดจากเชื้อโรคตัวนี้ ถ้ารับประทานยาตามใบสั่งที่ผมเขียนให้ ยาจะไปทำลายเชื้อโรคนี้ และเมื่อเชื้อโรคถูกทำลาย คุณก็จะหายจากโรค”
ชายผู้นั้นฟังหมอพูดแล้วก็คิดว่า “โอ้ ดีจริงๆ หมอของฉันช่างเก่งเหลือเกิน ใบสั่งยาของเขามีประโยชน์เหลือเกิน” เมื่อกลับถึงบ้าน เขาก็เที่ยวคุยอวดกับบรรดาญาติและเพื่อนบ้านว่า “หมอของฉันเก่งที่สุด หมอคนอื่นล้วนไม่ได้เรื่อง”
แต่เขาจะได้ประโยชน์อะไรจากการเฝ้าถกเถียงกัน แม้จะเถียงกันไปทั้งชีวิต ก็ไม่อาจช่วยอะไรได้ตราบเท่าที่เขาไม่ยอมกินยา ถ้าเขากินยา โรคก็จะบรรเทาลง และเมื่อนั้นแหละที่ยาจะช่วยเขาได้
ท่านผู้บรรลุธรรมทุกท่านก็เหมือนหมอที่เมตตาเขียนใบสั่งยา แนะวิธีให้ผู้คนได้หลุดพ้นจากความทุกข์ด้วยความปรานี แต่ถ้าคนทั้งหลายมีแต่ความศรัทธาแบบมืดบอด พวกเขาก็จะทำให้ใบสั่งยานั้น กลายเป็นคัมภีร์ แล้วเริ่มถกเถียงกับผู้ที่นับถือนิกายอื่น โอ้อวดว่าคำสอนของศาสดาของเขาวิเศษเหนือกว่าผู้ใด แต่ไม่มีใครเลยสักคน ที่จะปฏิบัติตามคำสอน หรือกินยาตามใบสั่งของหมอเพื่อให้โรคร้ายมลายหายไป
การมีศรัทธาในตัวแพทย์จะเกิดประโยชน์ ก็ต่อเมื่อความศรัทธานั้นบันดาลใจให้ผู้ป่วยปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ ส่วนความเข้าใจว่ายาจะช่วยรักษาโรคได้อย่างไร ก็เป็นประโยชน์ถ้าจะทำให้เขาตั้งใจรับประทานยา แต่ถ้าผู้ป่วยไม่ยอมกินยา ก็ไม่มีใครรักษาเขาให้หายได้ เขาต้องกินยานั้นด้วยตัวเอง
ท่านอาจารย์ สัตยา นารายัน โกเอ็นก้า
จากหนังสือ ศิลปะในการดำเนินชีวิต โดย เอส. เอ็น. โกเอ็นก้า
